Kącik logopedyczny
Drodzy Rodzice!
Przez cały okres wieku przedszkolnego dziecko zdobywa umiejętności artykulacyjne, poszerza słownictwo, doskonali budowanie swoich wypowiedzi pod względem gramatycznym. Mowa daje możliwość precyzyjnej komunikacji, pozwala na wyrażanie własnych myśli i uczuć, wpływa na sukcesy edukacyjne, zawodowe oraz stosunki z innymi ludźmi.
Zachęcam Państwa do ćwiczeń logopedycznych ze swoimi dziećmi, wykorzystując zabawę i wspólne w niej uczestnictwo.
Propozycje zabaw można w dowolny sposób zmieniać, dostosowywać do możliwości i wieku dziecka. Życzę miłej zabawy!
- Bajeczki logopedyczne (ćwiczenia usprawniające artykulatory)
1. Misie przygotowują się do zimowego snu.
Misie przygtowują się do zimy, są śpiące (dzieci ziewają), nucą sobie kołysankę (śpiewają aaa). Misiom jest zimno (drżą, wykonując motorek wargami), muszą się ogrzać (chuchają na ręce). Misie przeziębiły się (dzieci kichają, kaszlą z wysuniętym językiem). Mama daje lekarstwo, które jest słodkie i smaczne (oblizują ruchem okrężnym wargi; „kląskają”, uderzając grzbietem języka o podniebienie; mlaszczą, zwierając wargi). Misie są zadowolone (dzieci mruczą, wymawiając głoskę m; chuchają na ręce, wymwiając głoskę
ch).
2. Duszek Stefek.
Duszek odkurzał podłogę (dziecko oblizuje czubkiem języka zęby dolne), ściany (oblizuje czubkiem języka wewnętrzną stronę policzków), zdejmował pajęczyny z sufitu (dotyka czubkiem języka różnych miejsc na podniebieniu). Uśmiechnął się zadowolony ze swojej pracy (dziecko rozciąga wargi) i cmoknął z zadowolenia (dziecko zaokrągla wargi).
3. Pranie.
Pan języczek postanawia zrobić pranie (robimy pralkę – mocno wydymamy policzki). Otwiera pralkę (otwieramy szeroko usta) i wkłada do niej brudne ubrania (dotykamy językiem na przemian górnej wargi i górnych dziąseł). Zamyka pralkę (zaciskamy mocno wargi), wsypuje proszek (ułożony na górnej wardze język wsuwamy do buzi, przesuwając nim po wardze, zębach i dziąsłach). I już brudne rzeczy się piorą (pierzemy – wykonujemy językiem kółka w szeroko otwartej buzi). Pan języczek rozwiesza w ogrodzie linkę (rozwieszamy linkę – kilkakrotnie przesuwamy czubek języka od jednego kącika ust do drugiego).
- Zabawy oddechowe
- Dziecko rysuje po śladzie węża i karmi go – wkładając do jego paszczy chrupki, następnie za pomocą słomki (dmuchając przez nią) przesuwa je na sam koniec.
- Dziecko ozdabia pisanki wzorami i wycina je. Następnie rozcina i układa na stosik. Wykonując wdech nosem, wydech ustami, dmucha na nie, by się „potłukły.”
- Dziecko układa na końcu języka niewielki skrawek papieru i zdmuchuje go.
- Lew skończył już występ na cyrkowej arenie, ale nie chce wrócić do swojej klatki. Trzeba go do niej zaprowadzić. Dziecko rysuje po śladzie lwa i jego klatkę. Wycina oba obrazki. Na jednym końcu ławki umieszcza lwa, na drugim zaś klatkę. Dmucha na lwa przez słomkę tak długo, aż znajdzie się w klatce.
- Dziecko kładzie się wygodnie na plecach i przy dźwiękach muzyki relaksacyjnej wykonuje spokojne wdechy nosem i wydechy ustami. Po chwili układa prawą dłoń na brzuszku
i czuje, jak unosi się on wraz z wdychanym przez nos powietrzem, a opada z wydychanym ustami. Ćwiczenie należy powtórzyć trzy razy. - Kładziemy na podłodze wycięte z kartonu drzewo. Na nim umieszczamy kolorowe papierowe liście. Polecamy dziecku, by je zdmuchnęło. Zwracamy uwagę na prawidłowy tor oddechowy (wdech nosem, wydech ustami).
- Papierowe gołąbki zawieszamy na nitkach. Dziecko dmucha na nie. Zwracamy uwagę na prawidłowy tor oddechowy (wdech nosem, wydech ustami).
- Dziecko na „raz” – rozchyla ręce i wdycha powietrze, na „dwa” – podczas długiego wydechu wymawia głoskę ś (śśś…), jednocześnie kucając, obejmując rękami kolana, jakby zamykało się w muszli ślimaka. Cwiczenie powtarzamy.
- Zabawy artykulacyjne
1. Wiosenne wierszyki
Prosimy dziecko o dokończenie krótkich wierszyków:
Lata osa koło…(nosa).
Radują się dzieci, gdy słonko mocno…(świeci).
Za chwilę zakwitną żółte…(żonkile).
Drzew koronę zdobią pączki…(zielone).
Piękna i radosna idzie do nas…(wiosna).
2. Mistrz pamięci
Układamy obrazki, w nazwach których są głoski: sz i s. Zachęcamy dziecko do zapamiętania ich kolejności. Odwracamy obrazki, a dziecko stara się prawidłowo powtórzyć ciąg słów.
3. Niespodzianka
W koszu znajdują się obrazki zawierające w nazwie głoskę: sz. Rodzic losuje obrazek, opisuje go krótkimi zdaniami. Zadanie dziecka polega na odgadnięciu nazwy omawianego przedmiotu. Następnie wyklaskuje ją sylabami, zwracając uwagę na prawidłowy układ narządów mowy podczas wymawiania głoski sz.
4. Głoska „I”.
Głoska „I” wybrała się do sklepu z zbawkami. Najpierw szła piechotą (dziecko rytmicznie wymwia iii). Gdy zbliżała się do przystanku, zauważyła nadjeżdżający autobus, więc zaczęła biec (dziecko szybko, rytmicznie wymawia iii). Parę minut jechała autobusem (dziecko wymawia w sposób ciągły iii). Wysiadła tuż przed sklepem z zabawkami. W sklepie zobaczyła pięknego kota (dziecko układa język w „koci grzbiet”, czubek języka opierając za dolnymi zębami, wysklepiając grzbiet języka), jednak bardziej spodobał jej się wielki pluszowy ślimak. Postanowiła, że poprosi mamę o taki prezent. Roześmiała się radośnie, kiedy miła pani ekspedientka poczęstowała ją cukierkiem (dziecko wymawia chichichichi, uderza grzbietem języka o podniebienie, naśladując ssanie cukierka).
- Zabawy ortofoniczne
- Odtwarzamy nagrania głosów zwierząt. Pytamy, czyj to głos. Po odgadnięciu przez dziecko zagadki powtarzamy dźwięk, przypominając o charakterystycznym dla niego układzie ust, języka czy zębów.
- Naśladujemy odgłosy zwierząt przedstawionych na obrazkach. Dziecko wybiera obrazek, nazywa przedstawione na nim zwierzę, naśladuje jego mowę.
- Naśladujemy mruczenie niedźwiedzia, wybrzmiewając na jednym wydechu głoskę m (mmm…)
- Dziecko udaje pasącego się na łące osiołka. Naśladuje głos zwierzęcia, powtarzając zestawienie samogłosek i-o. Na dźwięk dzwonka staje w miejscu, porusza buzią, imituje żucie trawy. Po posiłku osiołek staje się senny, ziewa (wymawia aaaa). Kładzie się i odpoczywa (wdycha powietrze nosem, wydycha ustami, jednocześnie wybrzmiewając samogłoski iiiooo).
- Rozcinamy obrazki przedstawiające ptaki. Prosimy dziecko, aby ułożyło puzzle, przenosząc fragmenty przy pomocy słomki trzymanej w ustach (należy zassać powietrze przytrzymując słomkę przy puzzlu). Dziecko naśladuje głos ptaków.
- Śpiewamy z dzieckiem piosenkę: „Jedzie pociąg z daleka”, wyklaskujemy jej rytm. Naśladujemy odgłos pociągu (np. jedzie: sz-sz-sz, hamuje: s s s…).
- Bawimy się z dzieckiem w wiosenne porządki. Naśladujemy ruchy i dźwięki związane z zamiataniem szczotką, wymawiając szuszuszu…, z odkurzaniem odkurzaczem, wymawiając żżżż…. Dziecko reaguje na słowa: odkurzacz, szczotka, lub dźwięki szuszuszu, żżżż wymowawiane przez rodzica.
- Zabawy słuchowe
1. Renata i jej goście (głoska r)
Na urodziny lalki o imieniu Renata przyszło bardzo dużo gości. Wymieniamy różne imiona. Prosimy, aby dziecko potrząsało podniesionymi dłońmi, kiedy w wypowiadanym słowie usłyszy głoskę r.
2. Bałwanki (rozróżnianie głosek sz i s)
Dziecko rysuje po śladzie obrazki. Obrazek z uśmiechniętym bałwankiem rodzic kładzie po prawej stroni, zaś obrazek ze zdziwionym bałwankiem po lewej stronie. Następnie dziecko ugniata z gazet: „śniegowe kule”. Przed rozpoczęciem zabawy wyjaśniamy, że przy wymowie głoski s – uśmiechamy się (wargi rozciągnięte), zaś przy wymowie głoski sz – dziwimy się (wargi zaokrąglane i wysunięte do przodu, robimy z ust „dzióbek”). Kiedy dziecko usłyszy sz – rzuca śnieżką w zdziwionego bałwanka. Gdy usłyszy głoskę s – rzuca w uśmiechniętego bałwanka. Zmieniamy kolejność wypowiadanych głosek.
3. Kaczka czy taczka?(rozróżnianie głosek k i t)
Pytamy się dziecka, jakie głoski słyszy na początku wyrazów taczka i kaczka. Dziecko na hasło: taczka – kuca, głową dotykając kolan: zamienia się w główkę kapusty, którą rolnik układa na taczce. Na hasło: kaczka – kuca i łapie się za kostki, w tej pozycji spaceruje, kołysząc się na boki: jest kaczką, spacerującą po ogrodzie. Zmieniamy kolejność słów tak, by dziecko nie przyzwyczaiło się do schematu.
4. Żyrafa łakomczuch (rozróżnianie głosek cz i c)
W dżungli mieszka żyrafa, która jest strasznym łakomczuchem – lubi dużo jeść. Ciekawe, co zjadła dziś na śniadanie. Dziecko zakreśla na niebiesko te smakołyki, w których nazwach słychać na początku głoskę c (cukierki, cebula, cytryna), zaś na czerwono zaznacza przysmaki, których nazwy zaczynają się głoską cz (czekolada, czosnek, czereśnie). Przypominamy, jakimi głoskami zaczynają się nazwy wszystkich delicji, które zjadła żyrafa.
Literatura
A. Torańska – Mrowiec „Języczkowe przygody i inne bajeczki logopedyczne”, Harmonia Gdańsk 2005
R. Sprawka, J. Graban „Logopedyczne zabawy grupowe dla dzieci od 4 do 7 lat”, Harmonia Gdańsk 2011